Kemik Erimesi (Osteoporoz) Tedavisi ve Kullanılan İlaçlar
Osteoporoz (kemik erimesi) tedavisinde çeşitli ilaçlar kullanılmakla beraber sadece ilaç tedavisinden ibaret bir hastalık değildir. Yaşam biçimindeki değişiklikler, diyet değişiklikleri ve bazı koruyucu önlemleri de içeren çok yönlü bir tedavi gerekir.
Osteoporozun ve buna bağlı kırıkların önlenmesi ve tedavisi için
- Fiziksel aktivite ve egzersize, spora başlamak gerekir
- Hastanın düşmelerinin engellenmesi için bazı önlemler alınmalıdır
- Vücut şekli ve pozisyonu doğru şekilde tutulmalıdır
- Yeterli ve uygun beslenmeyi sağlayacak diyet değişiklikleri yapılmalı
- Kalsiyum ve D vitamini yeterli alınmalı gerekli ise ilaçlarla takviye edilmeli
- Gerekli ise ilaç tedavisi eklenmeli
- Osteoporoza eşlik eden ağrı veya kırık varsa tedavi edilmeli
Bu tedaviler sırasında genellikle 1-2 yılda bir kemik mineral yoğunluğu (BMD) ve diğer bazı testler yapılarak osteoporozdaki değişiklikler, tedavinin ne kadar faydalı olduğu izlenir.
KALSİYUM
Kalsiyum (Ca) vücutta en bol bulunan elementtir ve %99"u kemiklerde bulunur. Osteoporozun hem önlenmesinde hem tedavisinde en önemli element kalsiyumdur. Erişkinlerde günlük kalsiyum ihtiyacı ortalama 1000 mg"dır. Gebelerde, emzirenlerde ve menopozdaki kadınlarda ihtiyaç daha da fazla günde yaklaşık 1500 mg"dır. Yeterli miktarda kalsiyumusadece besinlerle almak mümkündür fakat besinlerle yeterince kalsiyum alınamadığı taktirde doktorunuz gerekirse kalsiyum ilaçları verebilir. Doktor önerisi olmadan her ilaç gibi kalsiyum ilaçları da kullanılmamalıdır.
D VİTAMİNİ
D vitamininin kemikler üzerinde çeşitli mekanizmalarla olumlu etkileri vardır. Bunlar:
- Kalsiyumun barsaklardan emilerek kana geçmesini sağlar. Kana kalsiyum geçişi artınca parathormon salınımı azalır ve bu sayede kemik yıkımı da azalmış olur.
- Kalsiyumun böbreklerden atılımını azaltır
- Kalsiyumun kemiklere yerleşmesini sağlar
Osteoporozun önlenmesi ve tedavisi için günde yaklaşık olarak 400-1000 Ünite kadar D vitamini alınması gerekmektedir.
HORMON REPLASMAN TEDAVİSİ
Günümüzde son yapılan çalışmalardan sonra artık sadece osteoporozu önlemek veya tedavi etmek amacıyla hormon tedavisi önerilmemektedir. Fakat menopozdan kaynaklanan sıcak basması v.b şikâyetlerinden dolayı hormon tedavisi verilen kadınlarda osteoporoz açısından da olumlu etkiler izlenmektedir.
BİFOSFONATLAR (Etidronate, Alendronate, Risedronate, İbandronate.. )
Bu kategorideki ilaçlar osteoporoz tedavisinde sık kullanılırlar ve genel olarak bifosfonatlar olarak isimlendirilirler. Bu ilaçlar kemik yıkımını azaltıcı etki gösterirler. (Kemiklerde osteoklastik aktiviteyi azaltırlar.) Hem omurga kemikleri hem de omurga dışında bulunan kalça v.b kemikleri üzerinde olumlu etki yaratmaları önemli avantajlarıdır. Günde bir veya haftada bir hatta ayda bir ağızdan alınan tablet formları vardır.
SERM (Selektif Östrojen Reseptör Modülatörleri - Raloxifen)
Raloxifen"in özellikle omurga (vertebra) kemikleri üzerine olumlu etkileri gösterilmiştir fakat bazı kadınlarda sıcak basması şikâyetine neden olabilmektedir. Kullanan hastalarda meme kanseri riskini azaltması önemli bir avantajıdır. Fakat damar tıkanıklığı açısından riskli hastalarda kullanılmamalıdır, damar tıkanıklığı riskini arttırdığı izlenmiştir.
STRONTİUM RANELATE
Hem kemik yapımını arttırıcı hem de yıkımı azaltıcı etkisi vardır. Ayrıca kemiğin mikromimari yapısında düzelmeler gösterir.
PARATİROİD HORMON (PARATHORMON)
Osteoporoz tedavisinde günümüzde sık kullanılmasa da aralıklı ve düşük doz verildiğinde faydalı olduğu gösterilmiştir. Hem omurga hem omurga dışı kemiklere etki gösterir. Özellikle ileri derecede osteoporozu olan hastalarda kullanılabilir.
KALSİTONİN
Kemik yıkımını azaltıcı etkisi vardır ve aynı zamanda kemiklerden kaynaklanan ağrıları azaltıcı etki de gösterir. Özellikle omurga kemikleri açısından olumlu etkileri vardır. Ağrı kesici özelliğinden dolayı özellikle akut omurga kırığı olan hastalarda kullanılmıştır.
FLORİDLER
Kemik yapımını arttırdıkları gösterilmiştir fakat günümüzde tek başlarına osteoporoz tedavisinde yeri olmayan bir ilaçtır.
KEMİK ERİMESİ (OSTEOPOROZ) HASTALARI İÇİN GÜVENLİ HAREKET KLAVUZU
Ulusal Osteoporoz Vakfı, 2003 önerileri
- Ayakta, otururken ve yürürken vücudunuz uygun pozisyonda olsun: Baş dik, omuzlar arkada, karın kasları hafif gergin, sırtın altında hafif bir çukur oluşmalı
- Uzun süre ayakta durulduğunda ayaklar belli süre aralıklarla değiştirilerek öne doğru uzatılmalı
- Otururken sırt çukurunu dolduracak küçük bir yastık kullanılmalı, dik oturulmalı, ayaklar düz olarak yerde veya bir tabure üzerinde tutulmalı.
- Tabure üzerinde değil arkalığı olan bir sandalye üzerinde oturulmalı
- Sandalyeden kalkarken kalçalar öne doğru hareket ettirilerek, göğsü de kaldırarak ağırlık ayaklara kaydırılmalı. Bacak kasları ile yere doğru itilerek, gerektiğinde kol kaslarından destek alınarak ve sandalyenin kolu tutularak kalkılmalı
- Yürürken baş ve çene yukarıda tutulmalı, adım atılırken ayaklar öne doğru uzatılmalı
- Yere eğilirken bacaklar omuz genişliği kadar ayrık olmalı, sırt dik tutulmalı. Belden değil kalça ve dizlerden eğilmeli. Bu sırada sabit bir cisimden destek alınabilir.
- Kaldırırken kaldırılacak cisim vücuda yakın tutulmalı. Önce bir diz üzerinde durarak kaldırılacak cisim bel hizasına yakın tutularak kaldırılmalı.
- Marketlerde v.b taşınan torbalar ağır olmamalı ve her iki elde birer tane taşınmalıdır.
- Ayakkabı bağlarken bir sandalye üzerine oturulmalı ve bir bacak diğerinin üzerine atılmalı veya ayak bir tabureye dayanmalı.
- Yatağa girerken ve yataktan çıkarken: yatağın kenarına oturun, gövdenizi yatağın başucuna doğru eğerek bir kolunuzun yardımı ile hafifçe yatağa bırakın. Bu sırada bacak ve ayaklarınızı yatağa doğru çekin. Dizleriniz kıvrık iken kendinizi arkaya doğru itin. Yataktan çıkarken de bunun tersini yapın.
- Öksürürken ve hapşırırken karın kaslarınızı hafifçe sıkıştırarak sırtınıza destek olun, bir elinizi arkanıza koyun veya arkanızı bir duvara yaslayın.
Kadın Hastalıkları ,Gebelik , Kısırlık ve Tüp bebek ile ilgili sorularınızı aşağıdaki formu kullanarak sorabilirsiniz.
