Pelvik Organ Sarkması

Genital bölgede, kemik çatı içinde yer alan organlar kendilerini sabitleyen çeşitli bağlar sayesinde ancak sınırlı olarak hareket edebilirler.

 

Normalde pelvisin(leğen kemiği) içinde bulunan idrar torbası, ince barsaklar, rektum ve uterusun (rahim) vajene doğru sarkmasına (fıtıklaşmasına) bazende vajenden dışarı çıkmasına pelvik organ sarkmaları denir. Genital organ sarkmaları ender olarak tek başlarına görülürler. Sıklıkla rahim sarkması, idrar torbası sarkması ve rektum sarkması beraberce görülür.
Rahim sarkması rahimin vajina içerisinde aşağı doğru yer değiştirmesine verilen isimdir. Bazen sarkma öylesine belirgindir ki, kadın vajina girişinde rahimağzını eliyle hissedebilir.
Çoğunlukla ilerleyen yaşla birlikte sıklığı artar. Çok sayıda doğum yapmış olmak, karın içi basıncını artıran hastalıklar (kronik öksürükle seyreden akciğer hastalıkları gibi), şişmanlık gibi nedenler de riski artırmaktadır.

Ne gibi şikayetlere yol açabilir?

• İdrar kaçırma ve kasık ağrısı
Rahim sarkması tek başına olduğunda kadının özellikle ayakta durduğunda, öksürdüğünde, hapşırdığında ve ıkındığında ağrı ve alt bölgede dolgunluk hissetmesine neden olur. Çok ileri durumlarda sarkma rahimin vajinadan tümüyle dışarı çıkmasıyla sonuçlanır. Nispeten ender olarak görülen bu durumda kadın parmaklarıyla organları tekrar vajina içerisine ittirse dahi bir süre sonra organlar tekrar geri çıkar.
İdrar torbası sarkması ileri durumlarda idrar torbası ile uretra adı verilen idrarı torbadan dış ortama ileten boru arasında olması gereken açının bozulmasına ve böylece idrar kaçırma şikayetinin ortaya çıkmasına neden olur.
İdrar kaçırma sorunu en hafif haliyle yalnızca öksürme durumunda ortaya çıkar. Sarkmanın şiddetinin artmasıyla birlikte gülme, ayakta durma gibi durumlarda da idrar kaçırma sorunu ortaya çıkar. En ileri ve oldukça ender görülen durumlarda idrar hiç tutulamaz ve idrar torbasına gelen idrar burada depolanmadan direkt olarak dışarı boşalır.

• İdrar yapamama

Prolapsus uteri (tam veya kısmi olarak rahim azgının vajenden görünecek kadar dışarı çıkması) durumlarında idrar kesesi ile idrar ksesi boynu arasında tam bir tıknaklık durumu gelişebilir. Bu durumda hasta dışarıya fıtıklaşan rahim ağzını vajen içerisine geri yerleştirerek idrarını yapabilir.

• İdrar torbasını tam boşaltamama, elle bastırarak boşaltma
• Büyük abdesti yapamama
• Parmakla vajenden yardım ederek büyük abdest yapma

Vajene komşu makat bölgesinin vajen içerisine doğru fıtıklaşması (rektosel) ile beraber gaitanın bu bölgede birikerek tıkanıklık yaratması ile oluşur. Hasta fıtıklaşan vajen bölgesine baskı yaparak büyük tuvaletinin çıkışına yardımcı olmak zorunda kalır. Oluşan bu zorluk dolayısıyla hastada makat içinde yırtılmalar (fissür) ve hemoroid gelişimi kolaylaşır.

• İlişkide bulunamama yada sakınma
• İlişki sırasında ağrı
• İlişki memnuniyetinin azalması ve orgazm olamama
Genital organlarda sarkma sorunu yaşayan kadınların diğer bir sorunu da vajina girişini genişletmiş olmasıdır. Bu durum kadının eşiyle cinsel yaşamda sorunlar yaşamasına neden olabilir.
• İlişki sırasında idrar yada gaz kaçırma
• Vajende ağırlık, basınç ve ağrı hissetme
• Kuyruk sokumunda ve belde ağrı
• Vajinal akıntı ve kanama
Nedenleri:
• Gebelik ve doğum (özellikle zor doğumlar ve müdahaleli yani forceps veya vakum takılmak zorunda kalınan doğumlar).
• Menopoz
• Şişmanlık
• Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (astma, bronşit v.b)
• Kabızlık
• Ağır işlerde çalışma, ağırlık kaldırma
• Genetik faktörler ve bağ dokusu zayıflığı (çok ve zor doğumu olan pek çok kişide genital organ sarkmaları görülmediği gibi bazen hiç doğumu olmayan kadınlarda ileri derecede genital organ sarkmalarına rastlanabilmektedir. Bu sebeple esas olan kadının bağ dokusu kuvetidir. Diğer faktörler esasen sadece kolaylaştırıcı faktörlerdir.)
• Pelvik organlarla ilgili ameliyat geçirmiş olmak

Korunmak için:
Prolapsustan korunmak için öncelikle pelvis tabana zarar verecek faktörlerden uzak durulmalıdır. Şunlardan sakınılmalıdır: Şişmanlık, ağır iş yapma, ağır kaldırma, öksürük ve kronik obstrüktif akciğer hastalığı (sigara içilmemeli), kabızlık.

Tedavi
Ailesini tamamlamış bir kadında genital organ sarkması durumunda uygulanan tedavi şekli genellikle rahimin vajina yolundan çıkarılması ve ön ve arka vajina duvarlarındaki fazlalıkların çıkarılması şeklindedir. İdrar kaçırma sorununun tedavi edilmesi için daha farklı ameliyat tekniklerinin kullanılması gerekebilir.
Genç ve doğum yapmayı düşünen bir kadında ise rahim alınmaksızın yalnızca ön ve arka vajina duvarındaki fazlalıkların alınması yoluna gidilebilir. Bariz bir rahim sarkması durumunda karın yoluyla (kapalı yöntem-laparoskopi tercih edilmelidir) rahimi yerinde tutan bağlara ulaşılarak bu bağların yukarı çekilmesi yoluna gidilmesi tercih edilebilir.